Sinds een paar weken kom ik als palliatief verpleegkundige bij een echtpaar om consulten te geven. Hij heeft uitgezaaide kanker en zij is fulltime mantelzorger. Net na zijn pensioen is hij ziek geworden en nu, een paar jaar later, zal hij binnenkort overlijden. Het stel is relatief jong en ze wonen nog samen in hun mooie appartement. De vorige keer dat ik bij hen was, lag hij te slapen. Zodoende had ik tijd om samen met mevrouw te spreken over het mantelzorgen en het contrast dat dat vormt met haar rol als echtgenote. Zo stond ik voor de uitdaging om een taboe aan te snijden: het onderwerp seks. Maar hoe doe je dat?
We zitten tegenover elkaar aan de keukentafel en hebben een prettig gesprek. Voor me staat een grote, dampende beker koffie die de huiskamer vult met een heerlijk aroma. Het voelt inmiddels vertrouwd om hier te zitten en met elkaar te praten. We spreken over van alles en nog wat en snijden allerlei onderwerpen aan: pijn, benauwdheid, vermoeidheid, het mantelzorgen en uiteindelijk ook de dood en wat daarna komt. We hebben een band opgebouwd en inmiddels lijkt geen onderwerp te gek.
Apart slapen
Sinds drie weken heeft meneer een hoog-laagbed waardoor ze apart slapen. Is hierdoor misschien een gebrek of gemis aan intimiteit ontstaan? Ik vraag me af of en hoe ik hierover moet beginnen, maar besluit het haar toch te vragen: “Ik kan me voorstellen dat het anders voelt voor jullie, nu jullie apart slapen,” begin ik voorzichtig aftastend. Ze kijkt me aan met twinkelende ogen en moet lachen. “Ach meisje, we hebben al tien jaar geen seks meer hoor!” Ze vertelt dat ze het niet ziet als gemis, maar dat de intimiteit er nog steeds is. Ik ben blij dat ze er zelf zo luchtig mee omgaat. We hebben het over de liefde die ze al die jaren voor elkaar zijn blijven voelen en dat ze genoeg hebben aan een knuffel of een kus. Als ik benoem dat ik het mooi vind dat ze het zo voelen, merk ik dat ze het kan waarderen dat we dit gesprek voeren.
Jullie ervaringen
Als ik het appartementencomplex verlaat, ben ik blij dat ik het onderwerp aan heb durven snijden. Misschien is het wel goed voor onze vertrouwensband! Seks hoort nu eenmaal bij het leven en ik wil dit niet uit de weg gaan, maar soms is het even spannend om hierover te beginnen. Waarschijnlijk zal ook niet iedere patiënt hier even makkelijk over spreken. Hoe pakken jullie dit aan in jullie werk? En wat zijn jullie ervaringen? Ik ben benieuwd!
