Waar mensen wonen, krijgen mensen een relatie. Als buurman, als lotgenoot, als vriend, maar ook als partner. Zelfs wanneer je een psychische kwetsbaarheid hebt en je binnen een klinische setting woont, ziet verpleegkundige Janna. Ze vertelt over de liefde die ontstond tussen cliënten Marie en Henk.
Marie heeft een bipolaire stoornis. Ze is van middelbare leeftijd, heeft twee kinderen en een zeer turbulent verleden met drugsgebruik en meerdere seksuele contacten. Marie heeft meerdere keren een zorgmachtiging gekregen omdat ze de medicatie weigert die haar juist helpt iets stabieler door het leven te gaan.
Henk heeft schizofrenie met een forse dwangstoornis. Hij woont al vanaf zijn adolescente leeftijd binnen de beschermde muren van de ggz. Henks dwanghandelingen bestaan uit over hekken springen, trucjes uithalen aan deurposten, over sloten springen, etc. Dit doet hij om leed in zijn omgeving en in de wereld te voorkomen, want dat is wat zijn stemmen hem zeggen. Hierdoor is zijn sociale netwerk klein geworden en heeft hij lange tijd geen nieuwe dingen durven te ondernemen.
De relatie ontmoedigen
Een liefdesrelatie op middelbare leeftijd, met ieder een eigen verleden, kan op zich al wat uitdagingen geven. Je eigen normen, waarden, referentiekader en levenservaringen zijn al gevormd en ontwikkeld. De ander neemt zijn eigen leven mee. Dit kan een leuke en spannende ontdekking zijn, waarbij je elkaar leert kennen. De kriebels in je buik, wolken in je hoofd voelen, met de roze bril op naar de ander kijken. Maar hoe zit dat binnen een woonsetting, waarbij van privacy een stuk minder sprake is?
Binnen de instelling hebben we een ontmoedigingsbeleid als het over relaties tussen cliënten gaat. Dit betekent vooral dat het begeleidingsteam de liefdesrelatie minder aangenaam wil maken, om beide cliënten zo te kunnen beschermen. Verbieden kan niet. Cliënten zijn vrijwillig en hebben net als ieder ander recht op een relatie, liefde, geluk en ook seksueel contact.
Dit maakt het ingewikkeld, want er zijn momenten dat Marie en Henk het leuk hebben samen. Marie heeft Henk zover gekregen om bepaalde angsten te overwinnen, door samen met de bus naar een andere stad te gaan. Maar ook door bij Henks moeder op bezoek te gaan en samen nieuwe kleding te kopen. Dus waarom is dit dan geen ‘gezonde’ relatie?
Schadelijke gevolgen
Marie verbreekt de relatie gemiddeld 4x per week. Dit doet Henk zichtbaar verdriet en hij weet elke keer niet wat hij dan moet doen. Dan nemen zijn dwanghandelingen toe. Marie spoort Henk vaak aan om zijn medicatie niet in te nemen. Om dwanghandelingen uit te voeren omdat dit beter voor hem zou zijn of omdat dit ogenschijnlijk rust geeft in zijn hoofd. Vanuit het oogpunt van Marie is dit lief bedoeld. Maar het heeft schadelijke gevolgen voor Henk, die dit niet lijkt te overzien. Marie lijkt ook meer gefixeerd op het ‘beter’ maken van Henk, dan op haar eigen herstelproces.
Door de schadelijke gevolgen, met name voor Henk, hanteert het woonbegeleidingsteam dus het ontmoedigingsbeleid. Maar dit is nog niet zo makkelijk. Want Henk ervaart zelf ook voordelen van de relatie. Met name de vrouwelijke aandacht die hij krijgt, lijkt hem goed te doen. Door te veel nadruk te leggen op het ontmoedigen, komt de samenwerking tussen Henk en de begeleiding in het geding. Voor nu wordt er daarom vooral gekozen om de nadelen van de relatie te blijven benoemen naar Henk en hem op te vangen op de momenten dat Marie de relatie verbreekt. Want ook Henk is een individu die zelf kiest voor deze relatie.
