Je werkt als fysiotherapeut, maar merkt dat je niet bij al je cliënten hulp of een passend advies kan bieden. Jochem van Schalwijk liep daar tegenaan en besloot om zich verder te ontwikkelen als manueel therapeut: een aparte specialisatie binnen de fysiotherapie. Inmiddels is hij zelf ook docent aan de opleiding van Breederode Hogeschool. Hij vertelt: “Het doorgroeien binnen de fysiotherapie is goed te doen, maar niet zonder de handen uit de mouwen te steken.”
Manuele therapie is een specialisatie binnen het fysiotherapeutisch domein, wat betekent dat alle manueel therapeuten ook fysiotherapeuten zijn. Om manueel therapeut te worden volg je dan ook eerst de opleiding fysiotherapie. Eenmaal afgerond, kan je je verder ontwikkelen als zorgprofessional.
Doorstuderen als fysiotherapeut
Jochem ziet deze ontwikkeling binnen de fysiotherapie als een mooie uitdaging om je kennis en vaardigheden te verdiepen en te optimaliseren. “Het werken als therapeut is eigenlijk net als autorijden: je leert het pas echt als je het in de praktijk doet. Tijdens de bacheloropleiding merkte ik dat ik tegen situaties aanliep waar ik nog onvoldoende grip op had. Dat was voor mij de prikkel waardoor ik me verder wilde specialiseren.”
Het proces van je verder specialiseren begint uiteraard met het behalen van de bachelor fysiotherapie. Jochem vertelt: “Zodra je deze hebt afgerond, schrijf je je in voor de hbo-masteropleiding. Dit is een driejarige deeltijdopleiding met vijftien à twintig studie-uren per week. De master zelf is best pittig. Je werkt namelijk al vanaf het eerste moment in de praktijk. Je ontwikkelt jezelf dus voor een deel inhoudelijk, maar ook academisch om je competenties op een hoger niveau te krijgen. Het voordeel is dat alles wat je leert direct toepasbaar is in de praktijk. Het is pittig, maar heel leuk!”
Het verschil met fysiotherapie
Manuele therapie onderscheidt zich van fysiotherapie omdat manueel therapeuten in staat zijn om complexere gezondheidsproblemen te analyseren, met name gericht op de wervelkolom en de nek. “Cliënten hebben bijvoorbeeld langdurige pijn waarbij stress of sociale problemen een rol kunnen spelen. Je probeert eigenlijk op een hoger niveau problemen te analyseren en daar efficiënte hulp bij te bieden, zowel in diagnostische zin met je handen maar ook in communicatieve zin,” legt Jochem uit.
Hij vervolgt: “We hebben ons als manueel therapeut bijvoorbeeld ook doorontwikkeld in coachingsvaardigheden. De klacht is vaak een uiting van een ander onderliggend probleem. De vraag die hierbij komt kijken is dan ook: ‘Hoe komt het dat je uit balans bent geraakt?’. Het doel is dat mensen weer meer grip krijgen op hun eigen leven en de regie zelf weer in handen krijgen zodat ze het probleem zelfstandig kunnen oplossen.”
Ontwikkelingen binnen de gezondheidszorg
De gezondheidszorg is dynamisch en ontwikkelt zich razendsnel, zowel inhoudelijk als organisatorisch, geeft Jochem aan. “Denk bijvoorbeeld aan de huisartsen waar nu een fors tekort aan is. Dit is ook het geval binnen de fysiotherapie. Dit betekent dat iedereen na het afronden van hun bachelor gelijk een baan zou moeten kunnen vinden. We zien ook dat de vraag naar gespecialiseerde zorg toeneemt. Mensen moeten langer thuis blijven wonen, waardoor hulp in de wijk steeds belangrijker wordt. De manueel therapeut zal in deze ontwikkelingen een belangrijke rol gaan spelen.”
Als je naar de ontwikkeling in de gezondheidszorg kijkt, zie je volgens Jochem dat de manueel therapeut van nu een totaal andere therapeut is dan twintig jaar geleden. “Dat is waardevol om te weten aangezien het beeld van de manueel therapeut eerst echt ‘de kraker’ was. Dit beeld leeft nog steeds bij veel cliënten, maar ook nog steeds bij collega’s. Hier zit echter veel meer nuance in. Als je een keer een maand met me mee komt kijken in de praktijk, zal je zien dat de momenten dat ik daadwerkelijk manipuleer (dus kraak) op een hand te tellen zijn.”
Mensenwerk
De hulp zit veel meer in een andere vorm van hulpverlening, dat ook manuele therapie is. “Een bepaalde leefstijl kan gezondheidsproblemen veroorzaken en dit los je niet op door iets te kraken. Je moet goed analyseren welke factoren hier een rol bij spelen. Dat is ook iets wat studenten moeten weten wanneer ze met deze master beginnen. Het manipuleren is slechts een van de interventies die we in onze gereedschapskist hebben.”
Na al die jaren ervaring blijft het werken met mensen voor Jochem een mooie uitdaging. “Het is een beetje puzzelen met het lichaam. Je probeert er zo achter te komen waarom mensen nekpijn of hoofdpijn hebben ontwikkeld en waarom het blijft bestaan. Het is dan ook geen protocolwerk, maar juist per persoon anders. Daarnaast hoor je de meest bijzondere en intrigerende levensverhalen van mensen. Zoveel mensen, zoveel verhalen. Voor mij is dit heel erg waardevol.”