Als je het aan verpleegkundige Patty vraagt, zijn zij-instromers in de zorg absoluut onmisbaar. Niet alleen om het personeelstekort in te lopen, maar ook om de ervaring die zij met zich meebrengen. Zelf hakte ze zes jaar geleden de knoop door en ging ze haar wens achterna: ze ruilde het bedrijfsleven in voor de zorgsector. Ze vertelt wat er allemaal op haar af kwam.
Ik ben een groot deel van mijn werkende leven secretaresse geweest. Maar altijd was de droom er om een opleiding in de zorg te gaan volgen, alleen ontbrak het aan de juiste mogelijkheden en omstandigheden. In 2018 heb ik de stap gezet. Ik ben als zij-instromer de hbo-v gaan doen en ging, naast 1 dag school in de week, 24 uur aan de slag in de ouderenzorg.
Vaste structuur
Door mijn andere werk- en levenservaring merkte ik al snel dat ik met andere ogen naar de zorg keek, bijvoorbeeld naar die veelbesproken werkdruk. De collega’s die al jaren in de zorg werken en bezuiniging na bezuiniging, verandering na verandering hebben meegemaakt (uitzonderingen daargelaten) zijn vaak verzuurd, vermoeid en willen geen veranderingen meer.
Ze hebben zich een vaste structuur eigen gemaakt die voor hen werkt en waardoor zij het volhouden. En daar is wat voor te zeggen, want tjonge, jonge, jonge, wat zijn er in het verleden keuzes gemaakt waardoor er ook héél véél veranderingen zijn geweest. Goede en slechte.
Maar die vaste structuur kan ook zorgen voor een soort productiewerk gevoel. Het gevoel in de ochtend tussen 7.00 en 10.00/10.30 uur aan de lopende band te staan, om iedere bewoner zorgvuldig van onder tot boven gepoetst, gekamd en gekleed aan het ontbijt te krijgen. En van 19.00 tot 22.30 uur in de avond weer andersom.
Dit was voor mij een schok als nieuweling in de zorg. Ik stelde dan ook kritische vragen, zoals: ‘Maar als iemand een keer uit wil slapen dan?’ of ‘Als iemand nou een keer laat wil opblijven?’ Niet altijd wordt een kritische blik gewaardeerd. Want er is te weinig personeel in de avonden om mensen te douchen en overdag moet iedereen om 10.30, uiterlijk 11.00 uur wel klaar zijn, want dan heeft de zorg de welverdiende koffiepauze.
Een andere blik
Vastbesloten het anders te doen, heb ik de collega’s op de afdeling waar ik destijds werkte mijn ervaring voorgelezen. Een deel van dit verhaal zal ik delen:
“Ik ben een groentje, nieuw in de zorg, nieuw in het team en enorm enthousiast door alles wat ik in mijn opleiding leer en toe wil passen in de praktijk. Juist omdat mensen al langere tijd onder druk werken, wil ik ze ontlasten. Ik wil graag taken overnemen, cliëntgericht en afdelingsbreed kijken naar verbeteringen die mogelijk zijn om onbegrepen gedrag te verminderen en mijn kracht in te zetten.
Maar al snel blijkt dat de verwachtingen niet matchen. Ik heb constant het gevoel tekort te schieten. Ik ren, maar ik haal de finish nooit binnen de tijd en dit gevoel wordt meermalen bevestigd. Wat ik doe, doe ik supergoed, maar ik houd het tempo niet bij. En eerlijk is eerlijk, daar ben ik blij om. Ik heb namelijk gekozen voor de zorg omdat ik de hulpbehoevende mens een stukje kwaliteit van leven wil bieden, als zij dit zelfstandig niet meer kunnen. Ik wil persoonsgericht en belevingsgericht werken, ook al is er altijd een spanningsveld tussen de 24 uur die er in een dag zitten en de taken die gedaan moeten worden.”
Een zij-instromer geeft nieuwe inzichten
En daar ligt denk ik júist de kracht van zij-instromers. Zij maken een bewuste keuze om de zorg in te gaan en weten wat ze kunnen verwachten. Tegelijkertijd nemen ze andere levens- en werkervaringen mee die waardevol kunnen zijn. Waardevol om hospitalisatie binnen een team zichtbaar te maken en in gesprek te gaan in een team over ‘waarom de dingen al jaren zo gaan en waarom er niet een keer omgedacht kan worden.’
En wat denk je van computerervaring en werken in Office en Teams? Iets wat voor veel personeelsleden lastig is. Hoe fijn is het als er een collega in een team komt die hierin thuis is en andere collega’s kan begeleiden. Maar zij-instromers zijn ook waardevol om mensen bewust te maken dat de zorg niet de enige bedrijfstak is die kampt met personeelstekort en werkdruk. Als secretaresse maakte ik ook overuren, zat ik ook weleens in de avond of in weekenden over te werken om een stuk af te schrijven of notulen uit te werken. Dat wil niet zeggen dat het in sommige gevallen niet voor een erg hoge druk zorgt, maar kan wel wat relativeren.
Want ja, de werkdruk kan hoog zijn en als er wekenlang elke dag diensten niet ingevuld worden geeft dat frustratie en voel je je leeg. Zeker wanneer je weer een vrije dag mist omdat je toch maar weer even gaat helpen op de afdeling. Maar wat denk je van de buschauffeur, die er al een hele dag op heeft zitten maar toch nog even doorwerkt omdat er anders zoveel mensen niet op tijd thuis komen? En wat denk je van de eigenaar van het restaurant die zelf in de bediening staat 7 dagen in de week, omdat er geen personeel te krijgen is?
Jarenlange werkervaring in de zorg levert veel waardevolle kennis op die zeker overgedragen moet worden aan nieuwelingen, maar het kan ook zorgen voor blinde vlekken. En die maken zij-instromers naar mijn idee perfect zichtbaar. Zolang jij daarvoor open staat, maakt het de zorg alleen maar beter.
Meer weten over zij-instromen in de zorg?
Ben of ken jij wel iemand die zelf overweegt om de stap te zetten en in de zorg te gaan werken? Luister dan vooral ook onderstaande aflevering van onze podcast De Interventie. Hierin vertelt Patty nog meer over haar ervaringen en wat je als zij-instromer kan verwachten.
