In Nederland bestaan er speciale huisartsenpraktijken voor asielzoekers, verzorgd door de organisatie GZA. Verpleegkundige Nancy Bouman vertelt over deze afwisselende omgeving, die emotioneel ook best pittig kan zijn.
Al van kleins af aan wist Nancy dat ze verpleegkundige wilde worden. “Ik wilde zuster worden en in Afrika werken,” zegt ze met een lach. Na een uitstapje van tien jaar buiten de zorg, vond Nancy haar weg terug. Dit keer bij Gezondheidszorg Asielzoekers (GZA). GZA biedt medische zorg aan asielzoekers in Nederland. De organisatie heeft in een paar jaar tijd een indrukwekkende groei doorgemaakt en speelt een cruciale rol in de gezondheid en het welzijn van duizenden asielzoekers.
Nancy is sinds de oprichting in 2017 bij GZA betrokken. “De organisatie is in korte tijd enorm gegroeid,” ziet ze. “Van letterlijk zelf kantoortjes inrichten en niet goed weten wat je moest doen, naar nu alles goed geregeld met online trainingen, nieuwe locaties en een uitgebreid kennismakingspakket voor nieuwe medewerkers.” Deze vooruitgang heeft een positieve impact gehad op de zorg voor asielzoekers. “We hebben nu protocollen voor verschillende aandoeningen en meer ervaren collega’s om op terug te vallen. Dat maakt het werk veel makkelijker.”
Ziekteverschillen en culturele uitdagingen
Werken met asielzoekers brengt unieke uitdagingen met zich mee. “Het is vaak zo dat mensen in hun land van herkomst andere gewoontes hadden, waardoor ze soms niet therapietrouw zijn,” legt Nancy uit. “Ze denken bijvoorbeeld dat als hun bloedsuiker goed is, ze geen medicatie hoeven te nemen.” Daarnaast ziet Nancy ook ziektes die minder vaak voorkomen in de reguliere zorg. “Ik schrok toen ik een jongen begeleidde die veel hoestte, waarna bleek dat hij tuberculose had. Dat was echt een eye-opener.”
En ook het omgaan met patiënten uit verschillende culturen vraagt om specifieke vaardigheden. “Een grote uitdaging is het onduidelijk presenteren van klachten. We hebben te maken met taalbarrières, dus werken we veel met gebaren. Mensen wijzen dan naar hun buik, terwijl er eigenlijk iets heel anders achter zit, zoals bijvoorbeeld trauma. Ook gaan we in Nederland anders om met medicatie. In veel landen krijgen mensen meteen medicijnen, terwijl wij vaak afwachtend zijn. Dat geeft soms weerstand.” Als zorgverlener moet je daarom sterk in je schoenen blijven staan en goed blijven communiceren en uitleggen waarom er hier in sommige gevallen niet meteen medicatie wordt meegegeven.
Emotionele gesprekken
Een van Nancy’s grootste successen bij GZA was het helpen van een Afrikaanse vrouw met trauma’s. “Haar man en zoon waren vermoord en haar dochtertje was halfzijdig verbrand. We hadden toen een tekort aan ggz-personeel, dus voerde ik zelf gesprekken met haar,” vertelt Nancy. “Na drie jaar kreeg ik een brief van haar waarin ze me bedankte. Ze zei dat ze niet wist wat ze zonder mij had gedaan. Dat was het mooiste compliment dat ik kon krijgen.”
Het werk bij GZA kan door deze situaties ook emotioneel belastend zijn. Nancy heeft voor zichzelf een manier gevonden om werk en privé gescheiden te houden. Ze vertelt: “Het eerste jaar worstelde ik hiermee, maar uiteindelijk vond ik een manier om het los te laten als ik naar huis ga. Ik ga wandelen met de hond en denk er niet meer aan. Je moet thuis niet meer bezig zijn met je werk.”
Speciale trainingen voor de zorg aan asielzoekers
Digitalisering speelt een steeds grotere rol in de zorg. Nancy ziet daarbij ook mogelijkheden voor technologie in de zorg voor asielzoekers. “Mensen gebruiken hun smartphone om teksten te vertalen en ik denk dat technologie kan helpen om informatie in hun eigen taal beschikbaar te maken,” zegt ze.
GZA biedt ook specifieke trainingen aan voor hun medewerkers. “Ik had al een cursus interculturele communicatie gedaan, maar binnen GZA heb ik veel trainingen gevolgd gericht op asielzoekers. Denk bijvoorbeeld aan informatie over tropische ziekten en culturen. Als hbo-verpleegkundige kan je daarom gelijk bij ons werken. Intern kan je dan verder bijleren.”
In sommige gevallen komen asielzoekers ook weleens in de reguliere zorg terecht. Bijvoorbeeld wanneer zij doorverwezen worden naar een specialist of in het ziekenhuis belanden. Nancy deelt daarom haar advies voor reguliere zorgverleners, die met asielzoekers in aanraking komen. “Sta open voor de andere en probeer te achterhalen waarom iemand bepaalde vragen stelt,” zegt ze. “Leg op een normale manier uit waarom wij bepaalde dingen niet doen, zoals het niet direct voorschrijven van antibiotica. Als mensen begrijpen waarom is de discussie vaak al voor de helft gewonnen.”
Meer weten over de zorg voor asielzoekers?
Luister dan naar onze podcast over werken bij GZA. Verpleegkundige Nancy vertelt in een half uurtje uitgebreid over wat er bij deze zorg komt kijken, wat voor cultuurverschillen er zijn en hoe het er aan toegaat in de huisartsenpraktijk voor asielzoekers. Luister de aflevering hieronder of via je favoriete podcast app.
