Vijf jaar geleden ben ik gestart als ondernemer van een thuiszorgorganisatie. In die jaren heb ik van dichtbij gezien hoe het is om mantelzorger te zijn van je kind, vader of moeder, buurvrouw/man. Dit omdat je met je cliënten te maken hebt, maar net zozeer als dat een medewerker (ik noem het liever collega) mantelzorger is van zijn of haar partner.
En dat gebeurt vaker dan je op het eerste oog misschien ziet of denkt. In Nederland zijn er namelijk maar liefst 4 miljoen mantelzorgers. Ik zie hoe kinderen hun moeder verzorgen of hoe een dochter naast haar eigen werk en gezin ook voor haar dementerende vader zorgt. Ik zie hoe groot de draagkracht is van sommigen en hoe sommige mantelzorgers zeggen: tot hier en niet verder, omdat ze niet verder kúnnen.
Neem nu de volgende situatie: een oudere vrouw woont nog thuis, ze is wat vergeetachtig en al halverwege de 90 jaar. Thuiszorg komt vier keer op een dag om ervoor te zorgen dat het nachtritme bewaakt wordt, dat er voldoende eten en drinken aangeboden wordt, dat de medicatie op tijd wordt ingenomen en dat iemand gewoon simpelweg gewassen en aangekleed wordt.
Ergens houdt de zorg van de thuiszorg op. Niet omdat we dat willen, maar vaak om de mogelijkheden van inzet en declarabele uren niet meer mogelijk zijn. Daar waar de thuiszorg vaak ophoudt, start de mantelzorg. Denk aan: een wandeling maken, gezelligheid, het ophalen van herinneringen, maar ook praktische zaken: het wegbrengen van een potje urine bijvoorbeeld.
Iets wat in sommige andere landen heel gewoon is, is in Nederland steeds meer aan het ontwikkelen. Kinderen, buren, andere hulpverleners en vrijwilligers worden steeds vaker ingezet in het netwerk rondom de cliënt. Dat zal in de toekomst nog intensiever worden en nog noodzakelijker. Een mantelzorger is goud waard, omdat zij er mede voor zorgt dat onze medemens thuis kan blijven wonen en nog kan meedraaien in de maatschappij.
Maar voor hoe lang blijft dit houdbaar? Steeds meer huishoudens moeten met twee personen voor een inkomen zorgen, steeds meer mensen krijgen een burn-out en steeds meer mensen moeten thuis blijven wonen. Ik denk dat wij als maatschappij heel goed voor onze mantelzorgers moeten zorgen. Want als zíj gaan omvallen, dan hebben wij écht een heel groot probleem in Nederland.
Een paar tips om een mantelzorger te waarderen
Uit je waardering! Zeg gewoon: “Wat fijn dat je dat voor hem of haar doet” of “Wat knap van je!”
Toon belangstelling! Door te vragen: “Lukt het allemaal nog wel?” of “Waar zou ik je mee kunnen helpen?”
Neem het eens een keertje over! Door aan te geven: “Zal ik het een keer van je overnemen, zodat je dit of dat kan doen?” Bied het bijvoorbeeld aan als merkt dat iemand ziek of verkouden is.
Heb oprechte aandacht en luister naar wat iemand te zeggen heeft. Sommige mantelzorgers schamen zich om aan te geven dat het teveel wordt, terwijl dat helemaal niet nodig is.
Houd een vinger aan de pols. Kijk niet weg als je denkt dat iemand hulp nodig heeft. Bied hulp of een luisterend oor aan. Dat kan vaak al genoeg voor iemand zijn.
