Het kan moeilijk zijn als iemand in je omgeving kanker heeft. Wat moet je zeggen? Wat moet je doen? Oncologieverpleegkundige Noah ziet deze worsteling regelmatig voorbijkomen. Ze deelt daarom wat tips hoe je dit het beste aan kan pakken.
Op de dagbehandeling zorg ik voor Elly. Elly is een vrouw van 54 jaar met een mammacarcinoom. Uit het bevolkingsonderzoek bleek dat Elly een afwijking had in haar rechterborst. Het bleek een vorm te zijn van kanker.
Geen contact meer
Voordat ze geopereerd gaat worden, krijgt Elly chemotherapie. Dat gaat ervoor zorgen dat de tumor in haar borst kleiner wordt en dus makkelijker te verwijderen is tijdens de operatie. Haar wereld stond in een keer op de kop. De ene dag was er nog niets aan de hand en had ze nergens last van. De andere dag hangt er een levensbedreigende ziekte boven haar hoofd.
Als ik haar vraag hoe het met haar gaat dan barst ze tranen uit. Buiten dat het een pittig traject is, ervaart ze geen steun van haar beste vriendin Lia. Ze vertelt dat ze heel erg moe is en eigenlijk geen energie meer heeft voor de dagelijkse dingen. Toch wil ze niet dat haar man alles van haar overneemt.
Ze vertelt daarom dat ze zelf wat boodschappen bij de Albert Heijn is gaan halen. Maar in de supermarkt is ze haar beste vriendin tegengekomen. Sinds de diagnose heeft Elly niets meer van Lia gehoord. Tot groot verdriet van Elly was Lia na oogcontact weggelopen naar een ander gangpad, zonder iets te zeggen.
Zo kan je het beter aanpakken
Natuurlijk is de diagnose ook voor de omgeving van een kankerpatiënt erg schrikken. Ik kan me voorstellen dat je even niet weet wat je moet doen of zeggen, het is ook nogal wat. Toch is niets zeggen en iemand ontwijken eigenlijk het slechtste wat je kan doen. Worstel jij met zo’n situatie? Dan kunnen deze vier tips je helpen.
1. Houd contact
Het is heel erg belangrijk om contact te houden. Dit kan iemand het gevoel van steun geven. Bedenk dat iemand die kanker heeft niet altijd energie heeft voor sociale contacten. Het behandeltraject is erg pittig en diegene heeft veel rust nodig. Ga daarom niet zomaar op bezoek, maar vraag van tevoren of dit uitkomt. Toon initiatief zonder te opdringerig te zijn. Contact kan je ook houden door een appje, een kaartje of een bloemetje. Let wel op voor bloemen die heel sterk ruiken. Iemand die chemotherapie heeft, kan namelijk gevoeliger zijn voor geuren. Hierdoor kan iemand misselijk worden.
2. Praten
Het kan moeilijk zijn om een gesprek te beginnen met iemand die kanker heeft. Toch kan het voor diegene juist fijn zijn als er ‘gewoon’ over gepraat wordt. Wees niet bang voor emoties. Als je niet goed weet wat je moet zeggen, dan mag je dit ook gewoon zeggen. Luisteren en er zijn is vaak al genoeg. Luister aandachtig naar wat jouw naaste te vertellen heeft en toon begrip voor de situatie.
Soms hoef je het er ook even niet over te hebben. Gewoon even samen zijn kan ook al helpend zijn. Het kan wat afleiding geven om juist over iets anders te praten dan de ziekte, en misschien zelfs even te lachen! Je mag gerust iets over jezelf vertellen, maar let erop dat je niet over mensen gaat praten die ook ernstig ziek zijn en slechte ervaringen hebben.
3. Praktische hulp
Het is heel erg belangrijk om te vragen wat voor hulp iemand nodig heeft. Zo houdt degene met kanker zelf de regie. Ga dus niet zelf dingen regelen of beslissen. Dring niet zomaar iets op. Bied praktische hulp aan waar je zelf goed in bent en wat past in jouw agenda. Denk bijvoorbeeld aan een keer boodschappen doen, koken, de kinderen van school halen, iemand naar het ziekenhuis brengen of meegaan naar de dokter. Maar let wel op: als je belooft om iets te doen, doe het dan ook! Het kan helpend zijn om deze taken te verdelen onder een aantal personen.
4. Naasten
Een patiënt met kanker is nooit alleen. Vaak heeft iemand ook een partner en/of kinderen. Heb ook aandacht voor hen, want ook voor hen is het niet makkelijk. Je kan vragen of ze hulp nodig hebben of aanbieden om een keer bij degene die ziek is te blijven, zodat zij iets voor zichzelf kunnen doen.
Wil je meer weten over de oncologie-afdeling?
Luister dan naar onze podcast De Interventie! In aflevering 14 gaan we met oncologieverpleegkundige Noah Hoeben het gesprek aan over deze intense werkplek. Ze vertelt onder andere over de afwisseling tussen de verpleegafdeling en de dagbehandeling, het waardevolle patiëntencontact, het belang van een goed team en hoe je met al die emoties omgaat.
