“Het zijn de kleine details in ons gedrag die ervoor zorgen of een patiënt zich veilig voelt of niet”, zegt Lieke du Bois. Ze is oprichter en directeur van trainingsbureau de Keerzijde. Tijdens de trainingen die de Keerzijde geeft, ervaar je wat het is om een dag cliënt of patiënt te zijn. Dat levert verrassende ontdekkingen op, waarna je anders in je werk staat.
Lieke werkte zelf 25 jaar in de gezondheidszorg en zag dat medewerkers minder plezier hadden in het werk omdat zij er steeds meer organisatorische en administratieve taken bij kregen. “Ik vind dat confronterend om te zien omdat ik het zelf altijd een prachtig vak heb gevonden. Mensen in de zorg hebben vanuit hun hart voor dit vak gekozen, maar dat hart kwam steeds minder tot zijn recht door alle systemen die we hebben ontwikkeld de laatste jaren.
Keukentafel
Voor Lieke du Bois geen reden om zich hier bij neer te leggen, maar om daar wat mee te doen. Het idee voor het trainingsbureau ontstond aan de keukentafel. Ineens had ze het: ervaringstrainingen konden wel eens de weg terug zijn naar meer werkplezier en meer aandacht voor degenen om wie het draait: de bewoners, patiënten en cliënten.
De gedachte achter de trainingen is gebaseerd op haar eigen ervaring en opleiding. “Tijdens mijn opleiding heb ik voor een opdracht een dag in een rolstoel gezeten. Dan besef je ineens hoe smal de deuren zijn en hoe mensen over je hoofd heen over jou praten. Het is inmiddels 30 jaar geleden, maar dat gevoel kan ik zo weer bovenhalen. Dat vergeet je nooit meer.”
In de huid van een patiënt
Tijdens de trainingen kruip je als zorgverlener in de huid van de patiënt. Een dagje zijn de rollen omgedraaid en word je zelf verzorgd en verpleegd. Lieke legt uit wat het doel is. “Ervaar nou eens zelf wat er gebeurt als een ander de regie heeft over je leven en je afhankelijk bent van de zorgverleners om je heen. Door het te ervaren, kun je je veel beter verplaatsen in de ander en snap je ook de reacties van patiënten en cliënten beter.”
Hoewel de dag confronterend is, komt er veel positieve energie los en wordt er veel gelachen. Ook is er de hele dag door herkenning. ‘O nee, dat doe ik ook’, hoort Lieke vaak. Of: ‘Dat ga ik dus niet meer zo doen.’
Lieke: “Het zit ‘m niet in urenlange gesprekken die je moet voeren met een patiënt. Het zijn juist de kleine details in ons gedrag die maken of een patiënt zich veilig en prettig voelt.”
Met je gezicht naar de muur
Als voorbeeld noemt ze een paar situaties die tijdens de trainingen voor eye-openers zorgen. “Bijvoorbeeld als je als patiënt in bed ligt en er wordt zomaar een deken van je bed gehaald. Als je dat zelf een keer meemaakt weet je hoe onprettig dat is. De volgende keer zeg je dan tegen je patiënt: ’Ik haal nu even een deken bij u weg, omdat …’.
Of als je in je rolstoel met je gezicht naar de muur geparkeerd wordt en de verpleegkundige zegt: ‘Ik kom zo weer bij u’. Als je in een rolstoel zit, kan zo’n moment heel lang duren.
Vaak gaat het ook om privacy. Iemand verzorgen in de badkamer, maar vergeten de badkamerdeur dicht te doen. Dat soort dingen, waar je niet bij stilstaat.
Ook denken we dat het leuk is om dingen in een groep te doen en met zijn allen aan tafel te zitten. Maar niet iedere cliënt wil of kan dat. Als je dat zelf meemaakt, voel je hoe vermoeiend het kan zijn om de hele dag als groep op te trekken. Door het zelf te ervaren, valt het kwartje. ‘Nu snap ik dat mijn patiënt zo reageert, dat zou ik ook hebben,’ hoor ik dan terug na een training.”
Verschil
Veranderingen komen pas tot stand als het van binnen uit komt, gelooft Lieke. “Omdat mensen van binnen geraakt worden tijdens de training komt er energie vrij en krijgen ze veel ideeën hoe het anders kan. Het besef dat jij het verschil kan maken voor je patiënt of cliënt maakt de zorg ook een stuk leuker en dat straal je direct uit.”
De trainingen van De Keerzijde zijn geschikt voor iedereen die een verantwoordelijkheid heeft in de zorg. Van mantelzorger en verpleegkundige, verzorgende tot manager of Raad van Bestuur. Het maakt daarbij niet uit of je aan het begin van je loopbaan staat of al jaren werkervaring hebt. De trajecten worden op maat gemaakt en afgestemd op het werkveld waar je werkt.
