Ik weet het nog goed. Ik was leerling verpleegkundige in een instelling voor verstandelijk gehandicapten. Ik werkte op een kindergroep waar de jongeren ernstige meervoudige handicaps hadden. Er overleed een 10-jarig jongetje. Al mijn gediplomeerde collega’s waren de hele dag in tranen. De ouders van dit jongetje waren het personeel aan het troosten. Ik vond dat wel ver gaan! Ik was ook verdrietig, natuurlijk! Maar ik was eerlijk gezegd ook wel een klein beetje opgelucht voor dit jongetje.
Hij was al jaren aan het lijden. We konden hem nog maar zo weinig bieden. Alle handelingen deden hem pijn, de lach op zijn gezicht was zo goed als nooit meer te zien. Maar ik durfde als leerling niet te zeggen dat ik eigenlijk ook wel een beetje opgelucht was dat hij uit zijn lijden verlost was. Sterker nog, mijn gediplomeerde collega’s maakten zich zorgen dat ik zo weinig emotie toonde en stuurden de praktijkbegeleider op me af omdat ze dachten dat ik mijn emoties verstopte. Als leerling heb ik lang met dit ‘geheim’ rondgelopen. Mag je als verpleegkundige niet zeggen dat je soms blij bent dat het lijden afgelopen is? Als leerling moet je over zulke zaken nog een beeld vormen…
Na mijn Z-opleiding ben ik HBO-V gaan doen. Tijdens mijn stages in het Algemeen ziekenhuis, de wijk en de psychiatrie merkte ik hoe verschillend al deze werkvelden omgaan met de dood van een patiënt, cliënt, bewoner.Uiteindelijk heb ik mijn afstudeerscriptie geschreven met als titel: “Hoe gaan de verschillende werkvelden om met de dood van een patiënt?” Belangrijkste conclusie uit dat werkstuk was dat iedere verpleegkundige zijn eigen emotie mag hebben bij de dood van een patiënt, als het maar respectvol ge-uit wordt. Ik stond een stuk steviger in mijn schoenen dan toen ik leerling was en de eerste bewoner op mijn afdeling overleed. Nadien hebben we vele discussies hierover gevoerd.
Immers, de dood van een patiënt komt zo dicht bij ons als verpleegkundige/begeleider. Maar wij blijven de professionals. Maar wel ieder met zijn eigen emotie daarbij. En die emotie hangt soms ook af van de thuissituatie van de verpleegkundige. Immers, je staat als verpleegkundige heel anders aan het bed van iemand die doodgaat als je thuis zelf ook een terminale ouder hebt. Die emoties gaan door elkaar heen lopen. Daar kunnen we geen spelregels voor afspreken. We moeten iedereen in zijn waarde laten hoe die het overlijden ervaart van de patiënt, cliënt, of bewoner die hij/zij verzorgd heeft. Als het maar wel respectvol is!
