Aromatherapie is bij veel mensen vooral bekend van de cosmetische en ontspannende toepassingen, zoals met een diffuser in huis. Maar wist je dat het ook als complementaire zorg gebruikt kan worden? Deskundige Janet Nienhuis hoopt meer zorgverleners hier bewust van te maken. Met haar opleidingsinstituut FytArom leidt ze mensen op tot HBO geaccrediteerd natuurgeneeskundig klinisch aromatherapeut.
Als kleindochter van een ‘kruidenvrouwtje’ kwam Janet al vroeg in aanraking met de helende werking van aromatherapie. Ze vertelt: “Veel van de adviezen die mijn oma aan de melkboer en de bakker gaf, geef ik nu ook nog aan mijn studenten.” Een ui naast het bed als je verkouden bent, babysokjes dopen in citroensap tegen hoge koorts. Het zijn slechts enkele voorbeelden van natuurgeneeskunde. Maar zo simpel als de adviezen uit grootmoeders tijd lijken, is het zeker niet altijd. “Voor een veilig gebruik van aromatherapie is medische basiskennis nodig. Niet alle etherische oliën gaan even goed samen met reguliere medicatie of medische aandoeningen”, weet Janet. Daarom bouwt ze al jaren aan een netwerk van betrouwbare therapeuten.
De opleiding tot klinisch aromatherapeut
Aromatherapie werkt op basis van natuurlijke geurstoffen die afkomstig zijn van planten, zoals etherische olie. Je lijf reageert op geur, zowel fysiek als mentaal. Zo kan het water je in de mond lopen bij de geur van lekker eten. Een geur kan je ook terugbrengen naar een bepaald moment in je leven. Bij aromatherapie behandelt, vermindert of voorkomt een therapeut lichamelijke en psychische klachten door gebruik te maken van deze geurstoffen. Behandeling is bij voorkeur uitwendig, bijvoorbeeld via inhalatie of opname door de huid. Maar aromatherapie kan ook inwendig worden gebruikt.
Om dit veilig te kunnen leer je in het eerste jaar van de opleiding veel over de samenstelling en het juiste gebruik van etherische oliën. In het tweede en derde jaar ligt de nadruk op verschillende lichaamsstelsels en aandoeningen. Je leert dan bijvoorbeeld hoe je aromatherapie toe kan passen bij wondbehandeling, luchtwegproblemen of tijdens de zwangerschap. Ook wordt aandacht besteed aan algemene therapeutische vaardigheden. Als je naast de opleiding tot aromatherapeut ook medische basiskennis hebt vergaard, mag je aromatherapie als therapeut in je praktijk toepassen.
Aromatherapie geeft verlichting
“Een van mijn afgestudeerden werkt als verpleegkundige op de brandwondenafdeling in het Maasstad ziekenhuis”, vertelt Janet. “Het wisselen van het verband bij brandwondpatiënten is een pijnlijke handeling. Door het gebruik van aromatherapie bij deze handeling kan de pijnscore van patiënten met vier punten verminderen. Het wisselen van het verband vindt dan plaats in een kamer waar etherische oliën worden verneveld in de lucht. Welke oliën dit zijn verschilt per patiënt. Waar de ene persoon rustig van wordt, kan voor de andere persoon juist averechts werken. Er vindt vooraf dus altijd een gesprek plaats om de ideale olie voor die persoon te vinden.”
Andere afgestudeerden van Janet gebruiken hun kennis van aromatherapie bijvoorbeeld als verloskundige of in een hospice. “Aromatherapie werkt namelijk ook goed om mensen minder angst te laten ervaren, onaangename geurtjes te bestrijden en om jeuk te behandelen.” In Wenen is er een longarts in het academisch ziekenhuis die heeft onderzocht dat aromatherapie pathogene stoffen uit de lucht haalt. Door op een ziekenhuisafdeling aromatische stoffen te verspreiden, wordt de verblijfsduur in het ziekenhuis verkort en de wondgenezing bevorderd. Bijvoorbeeld na buikoperaties. “Gember en citroen kunnen voorkomen dat iemand misselijk wordt en door het braken de wond beschadigt”, legt Janet uit.
Nuchter volkje
Voor sommige mensen klinkt aromatherapie wellicht nog wat zweverig. Maar, benadrukt Janet: “Alles wat ik doceer is wetenschappelijk onderbouwd. Aromatherapie heeft zeker ook een spirituele toepassing, maar daar richt ik me niet specifiek op. Door betrouwbare therapeuten op te leiden met gedegen medische kennis, is aromatherapie al steeds meer geaccepteerd in bijvoorbeeld verpleeg- en verzorgingstehuizen als complementaire behandeling. Ook vijfentwintig procent van de hospices werkt ermee. Bij grote ziekenhuizen gaat het wat langzamer. Vaak mogen vrijwilligers ermee werken, maar ook verpleegkundigen zouden het prima in hun dagelijkse routine kunnen meenemen”, meent Janet. “We zijn nou eenmaal een nuchter volkje, dus dat heeft tijd nodig.”
Janet heeft er vertrouwen in dat aromatherapie in de zorg aan terrein gaat winnen. “In andere beroepsgroepen is aromatherapie inmiddels ook doorgedrongen. Zo mogen enkele medewerkers van de Dienst Justitiële Inrichtingen op kosten van het ministerie van Justitie en Veiligheid de opleiding volgen. Het doel is aromatherapie daarna toe te passen in Nederlandse gevangenissen om een rustiger en minder agressief klimaat te realiseren. En ook in de zorg merk ik dat werkgevers bereid zijn de opleiding, of een deel ervan, te vergoeden.” En daarmee komt Janets droom van een netwerk van betrouwbare aromatherapeuten in de zorg, weer een stuk dichterbij.
