Wat begint als een normale werkdag, eindigt door een heftig overlijden voor wijkverpleegkundige Ineke in een dag vol emoties. Een dag waarin ze veel nadenkt over hoe relatief het leven is en hoe belangrijk goede familiebanden zijn, maar ook hoe waardevol de relaties naar cliënten en diens naasten kunnen zijn. Ze deelt haar ervaring.
Ik start de dag op kantoor met een agenda vol afspraken. Na de begeleiding van een leerling en wat gesprekjes met enkele cliënten, verandert mijn dag ineens. Collega José stormt het kantoor binnen. Ze is emotioneel en stamelt: “Hij leeft niet meer.” We laten haar wat kalmeren en horen haar aan.
Een onprettig beeld
Samen lopen we terug naar het appartement van de cliënt die is overleden. Eenmaal binnen schrik ik ook. Het beeld is niet fijn. Door de ligpositie in bed, is al het bloed van meneer al naar zijn hoofd gestuwd. Het gezicht is paars en is wat bloed uit zijn neus en mond gelopen. Ik schakel direct de huisarts in, die deze kant op komt. Daarna bel ik de eerste contactpersoon: Hans.
Wat is zo’n gesprek vreselijk zeg. Met een brok in mijn keel vraag ik Hans of hij wil gaan zitten. Als eerst hoor ik de tranen en “Papa is toch niet dood?”, gevolgd door geschreeuw en intens verdriet. De emoties raken mij zo erg, dat ook ik verstijf. Hoe kan dit nou? Zoveel ervaring en toch loop ik vast, de tranen springen in mijn ogen. Het enorme verdriet en ongeloof slaat ook bij mij in als een bom. Ik vraag Hans meerdere malen om even tot rust te komen en zijn vrouw te roepen. Ook geef ik aan dat hij niet alleen hierheen moet komen.
Ze zijn er snel, al binnen vijf minuten. Ik heb de deur nog niet eens open of Hans vliegt me vol verdriet om de nek. Hij en zijn vrouw kunnen het niet geloven en zeggen zich schuldig te voelen. Ze waren die nacht teruggekomen van vakantie en hebben voor het weekend voor het laatst contact gehad. Dan geeft ook de huisarts aan dat de situatie vrij heftig is. Op dat moment besef ik me dat ik hier niet alleen in ben en het eigenlijk heel normaal is dat dit ook ons als professionals erg raakt.
De eerste contactpersoon moet ook de rest van de familie op de hoogte stellen, maar daar liggen de drempels van jarenlang geen contact. Ik vind het zo intens om dit mee te maken: enerzijds de rouwverwerking van plotseling verlies van een dierbare en tegelijkertijd de situatie dat iemand zijn eigen grenzen en angsten moet overgaan om contact te zoeken.
Je kan niet altijd de controle hebben
Deze ochtend is erg intens geweest. Natuurlijk vanwege het plotselinge overlijden en de procedures voor lijkvinding. Maar ook het besef dat iedereen even gelijk was. Dat we allemaal mensen zijn, ongeacht onze afkomst of functie. Verder spookt er steeds door mijn hoofd heen of deze cliënt niet te veel heeft geleden. Na veel praten en onderzoek, stellen we vast dat deze cliënt is overleden in zijn slapen. Zeker weten doen we het natuurlijk nooit, maar hopelijk helpt deze gedachte de familie door deze moeilijke tijd.
Ik besef dat ik als wijkverpleegkundige over veel dingen controle kan hebben, maar ben even met mijn neus op de feiten gedrukt dat ook ik in situaties terecht kom waar ik geen controle over heb. Een volgeplande agenda is leuk, maar ik werk met mensen. Deze situatie heeft gezorgd dat ik makkelijker leer loslaten en de dag op me af laat komen zoals het loopt. Ik heb veel gereflecteerd, kritischer naar mijn werkzaamheden gekeken en geleerd om prioriteiten te stellen. Ik realiseer me dat het leven kort en onvoorspelbaar is en dat ik bij sommige situaties ook stil moet staan bij mijn emoties.
Aan het einde van mijn werkdag begeleidt het uitvaartcentrum Hans naar de rouwauto. Mijn collega’s en ik kunnen met een paar andere bewoners gelukkig een uitgeleide doen. Op zo’n moment gaat er van alles door mijn hoofd en ik krijg dan ook kippenvel. Dit blijven hele waardevolle momenten, maar zorgen er ook voor dat ik de deur achter me dicht kan doen. Ik kan het weer loslaten, want het is goed zo.
Na mijn werk haal ik mijn zoontje op. Wat ben ik toe aan een dikke knuffel van de kleine man! Het is goed om te weten als zorgverlener dat alle situaties ons vormen als mens en als professional. Sta dus vooral stil bij wat situaties met je doen en omarm je emoties. Hierdoor groei je als persoon, maar ook als zorgprofessional en het maakt je sterker.
