Suïcide is een heftig thema, ook voor zorgverleners in de ggz. Janna werkt als verpleegkundige in deze sector en had laatst weer te maken met een cliënt die een zelfmoordpoging heeft gedaan. Ze vertelt over het gesprek dat ze achteraf met hem voerde.
Meneer de Vries heeft het al enkele maanden moeilijk. HIj heeft al wel hulp gezocht, maar dat was tevergeefs. Nu zit hij hier, op een gesloten afdeling binnen de ggz, te wachten. Maar waarop? Hij wil hier niet zijn. Hij wil helemaal niet zijn. Hij wil dood. Het leven is hem te zwaar en momenteel zijn er te veel tegenslagen.
Een doodswens
“Janna, ik heb hier een meneer met een brandwond op zijn borst. Zou jij eens kunnen meedenken wat we het beste voor wondbeleid kunnen volgen?” vraagt mijn collega verpleegkundig specialist. Ik vraag om meer informatie over de wond, maar dat is niet duidelijk. Meneer de Vries woont hier net twee dagen. Hij is met spoed opgenomen in verband met een suïcidepoging. Hij is hier tijdelijk, want op de afdeling waar hij beter zou passen is nu geen plek. “Ik kom zo wel even bij meneer langs, dan bekijk ik de wond en maak ik gelijk een beleid.”
Eenmaal op de afdeling waar meneer verblijft, stel ik me voor. Meneer de Vries is rond de middelbare leeftijd, oogt verzorgt en heeft een open blik. Ik loop samen met een collega naar zijn kamer. “Meneer de Vries, ik kom uw wond bekijken en verzorgen, is dit akkoord?” vraag ik. Ik krijg toestemming. Wanneer ik hem vraag hoe hij aan deze wond komt, krijg ik een antwoord dat ik niet zag aankomen: “Ik wou mezelf in de fik steken zodat ik dood kon gaan. Deze ellende had ik niet verwacht, nu heb ik er alleen maar meer gedoe van.”
In gesprek gaan over suïcidaliteit
Ik merk dat ik even verbaasd ben van de openheid en ik moet even schakelen. “Dat klinkt best heftig. U wou zelfmoord plegen?” vraag ik. Meneer de Vries bevestigt dit. “Na drie pogingen zit ik hier nog steeds, maar ik ben er niet echt”, zegt hij. “Wat bedoelt u met ik ben er niet echt?”, vraag ik. “Ik heb een paar moeilijke maanden achter de rug. Ik wil niet meer leven”, antwoordt meneer de Vries en hij kijkt naar zijn handen in zijn schoot. De tranen staan in zijn ogen.
Tijdens dit gesprek bedenk ik me wat ik eigenlijk kan zeggen. We krijgen allerlei trainingen in hoe om te gaan als een cliënt suïcidale uitspraken doet. Doorvragen, inschattingen maken, veiligheidsafspraken maken, etc. Maar daarin is nog nooit aan bod gekomen hoe je een cliënt na een suïcidepoging op kan vangen. Wat kan je zeggen, wat kan je doen? Hoe kan je je medemens emotioneel ondersteunen als de doodswens trekt?
Een herkenbare strijd
Ik voel een interne strijd. Ik krijg ook een flashback naar mijn eigen strijd, vanuit mijn depressie. Ook ik heb toen langere tijd het gevoel gehad liever niet meer te willen leven. Ik snap wat meneer de Vries zegt. Ik voel het. Als de tranen over zijn wangen rollen, leg ik een hand op zijn arm. Ik laat hem zijn emoties uiten en zoek voor mezelf een manier om de interne strijd opzij te zetten.
Na een poosje hervat ik mijn handeling weer. Ik kijk meneer de Vries in zijn ogen aan: “Kleine stapjes. U bent nu hier, waar u hulp kan krijgen. Dat is al een grote stap. Vanaf nu, kleine stapjes, in alle rust.” Er komt een kleine glimlach op het gezicht. “Tja, kleine stapjes”, herhaalt hij.
Ik loop de deur uit, de volgende vraag voor beoordeling cliënt zich al aan. Ik haal even een diepe ademteug van de frisse buitenlucht en probeer te aarden. Meneer de Vries raakte mij. Hij raakte de tijd dat ikzelf in een diepe put zat en het licht niet meer zag. Ik ben er uitgekomen, na heel wat jaren, met de nodige hulp en therapie. Ik hoop voor hem hetzelfde.
Wil je meer weten over zelfmoordpreventie?
In onze podcast De Interventie zijn we het gesprek aangegaan met 113-psycholoog Rinske Dijkstra. In een half uurtje deelt zij haar kennis over dit complexe thema en vertelt ze o.a. op welke signalen je moet letten, hoe zelfmoordgedachten werken, hoe je het gesprek aangaat en wat jij zelf kan doen om met deze cliënten om te gaan. Natuurlijk kan je ‘m ook op Spotify luisteren of in Google en Apple Podcasts terugvinden.
Denk jij aan zelfdoding? Neem dan 24/7 gratis en anoniem contact op met 0800-0113 of chat op www.113.nl.
