Als zorgverlener kan je een belangrijke rol spelen in het ondersteunen van vrouwen tijdens de overgang. Doorstuderen met een opleiding tot overgangsconsulent geeft je de kennis en vaardigheden die nodig zijn om vrouwen tijdens deze fase te begeleiden. En dat is hard nodig, want uit onderzoek blijkt dat veel vrouwen niet weten de overgang precies inhoudt.
Het is de Week van de Overgang. Met dit jaar als thema: als je weet hoe het zit, kan je er wat mee doen. Niet voor niks, want uit een internationaal onderzoek van Essity blijkt dat 51% van de vrouwen alleen over dit onderwerp praat als anderen hierover beginnen. En dat is niet het enige: veel vrouwen weten niet genoeg over de overgang.
Van degenen die nog niet in de overgang zijn, weet 83% niet wat de perimenopauze is. En van vrouwen die wel in de overgang zijn, is bijna de helft niet goed geïnformeerd over wat er precies gebeurt tijdens de overgang en hoe dat hun lichaam beïnvloedt. Maar liefst 21% heeft zelfs helemaal geen idee wat de overgang betekent.
Eerstelijnszorg
Mirelle Eekhoudt (46) is de programmaleider van de opleiding overgangsconsulent aan Breederode Hogeschool in Rotterdam. Ze vertelt: “Ik heb de opleiding zelf anderhalf jaar geleden afgerond, na 25 jaar als oncologieverpleegkundige te hebben gewerkt. Ik wilde graag weer een opleiding volgen om voornamelijk in de eerstelijnszorg aan de slag te gaan. Mijn interesse voor deze functie werd gewekt door een verhaal van een kennis, die vertelde hoezeer ze vast was gelopen met overgangsklachten op jonge leeftijd. Meteen na de eerste informatieavond was ik enthousiast: ik ging doorstuderen en werd overgangsconsulent!”
Tijdens de opleiding moest Mirelle wel weer helemaal terug naar de basis. “Zo leerde ik bijvoorbeeld wat hormonen voor functie hebben, iets waar je weinig over leert bij de opleiding HBO-V.” Naast een gezin en haar carrière als verpleegkundige en docent was het hard werken, maar toch vindt ze dat het heel goed te combineren is. Ze vervolgt: “Na het afstuderen heb ik nog steeds contact met mijn groepsgenoten. We vragen elkaar om advies en bespreken situaties. Zo blijven we met en van elkaar leren. Op die manier zorg je ervoor dat je kennis op peil blijft.” Iets wat zij ook doet via de beroepsvereniging VVOC, waar ze met collega’s scholingen volgt en deelneemt aan intervisie.
Informatie als oplossing
Het geven van informatie is volgens Mirelle de helft van de oplossing voor vrouwen rond de overgangsfase. “Als je snapt wat er met je lijf gebeurt, ga je er beter mee om. Denk aan aanpassingen in je leefstijl, supplementen slikken of eventueel een behandeling zoals hormoontherapie. Met een aantal kleine aanpassingen krijg je vrouwen weer op de rit. Dat vind ik zo fijn aan dit werk.”
Omdat je zoveel met cliënten bezig bent, is het belangrijk dat je als overgangsconsulente geduldig bent en duidelijke informatie en instructies kan geven. De organisatietalenten mag je ook niet missen, vindt Mirelle. Je zet als overgangsconsulent je eigen praktijk op of je werkt op de polikliniek en maakt je kenbaar in het ziekenhuis. “Daarnaast is het belangrijk om kritisch te zijn wanneer je iets leest over de overgang, omdat er veel onjuiste informatie kan circuleren. Je moet dus goed kunnen beoordelen welke informatie betrouwbaar is en welke niet. Dit geldt ook voor nieuwe supplementen. Door het lezen van wetenschappelijke artikelen bepaal je of het supplement geschikt is. En de VVOC is hierbij ook zeer waardevol, door hun samenwerking met andere disciplines als apothekers.”
Steunpilaar
Na dertien maanden rondde Mirelle de opleiding af. Veelal met collega’s van haar leeftijd. “Dat is ook iets goeds, omdat je klachten herkent. Hoewel ik normaal gesproken vind dat het niet noodzakelijk is om alles te ervaren wat een patiënt doormaakt om empathisch te kunnen zijn, vind ik het in dit geval erg waardevol. Je snapt waar de ander het over heeft en bent zo – naast een informatiebron – ook een steunpilaar.”
Je mag de opleiding volgen als je verpleegkundige, fysiotherapeut of verloskundige bent. “Die laatste is interessant”, benadrukt Mirelle. “Steeds meer zie je dat verloskundigen de zorg voor vrouwen in de breedste zin gaan waarborgen. Niet alleen de speciale momenten, zoals advies over anticonceptie, geboortezorg en de overgang, maar dat zij de volledige zorg voor de vrouw dragen. Dat is echt een mooie ontwikkeling.”
Een overgangsconsulent heeft divers werk
“In mijn werk als overgangsconsulent doe ik individuele consulten, maar ik geef ook workshops voor groepen vrouwen en informatiebijeenkomsten voor werkgevers. Ook zijn we aanwezig op gezondheidsbeurzen. Bedrijven hebben steeds meer interesse om met overgangsconsulenten samen te werken, vanwege het hoge ziekteverzuim bij vrouwen in deze doelgroep.” Die afwisseling en diversiteit vindt Mirelle het leukste wat er is.
Door preventie kan er al veel bereikt worden. Vrouwen wachten vaak te lang voordat ze hulp zoeken of vinden. “Het is belangrijk om te weten dat er ondersteuning beschikbaar is van overgangsconsulenten, gynaecologen en huisartsen voordat je vastloopt. Zo kan je voorkomen dat je vastloopt!”
Meer weten over het werk van overgangsconsulenten?
Luister naar onze podcast De Interventie, waarin we met overgangsconsulent Martine den Hoedt in gesprek gaan over de overgangsfase. Martine vertelt onder andere hoe je de overgang herkent, waar je op moet letten en wat er te doen valt tegen vervelende klachten. Wil jij doorstuderen en je verder specialiseren als overgangsconsulent? Volg dan deze opleiding bij Breederode Hogeschool.
