Elke nieuwe stageperiode is voor een stagiaire weer net zo spannend. Als begeleider kan je een grote rol spelen in het stageproces. Vanaf de eerste minuut kan jij het verschil maken. Ik heb zelf inmiddels vijf stages gelopen en vertel graag op welke manier stagebegeleiding mij wel en niet heeft geholpen.
Grote kans dat jij als ervaren zorgverlener regelmatig met nieuwe leerlingen werkt. Jij hebt al een hoop kennis waar zij veel van kunnen leren, maar ook jouw manier van begeleiding is cruciaal tijdens een stageperiode.
De eerste ontmoeting
Ja, het gezegde werkt ook voor de band tussen jou en jouw stagiair(e) en/of leerling! Een kennismakingsgesprek is ideaal om te leren wat elkaars verwachtingen zijn en te horen welke persoonlijke leerdoelen iemand heeft. Deze gesprekken hebben mij altijd enorm geholpen om met goede moed te beginnen aan weer een nieuwe stageperiode. Voor de begeleider is het ook prettig: die komt er zo alvast achter wat de sterke en zwakke kanten zijn van de stagiaire.
Stages zijn er om te groeien en te leren, ook op persoonlijk vlak. Door dit gesprek leer je elkaar ook meteen iets beter kennen en heeft er bij mij altijd voor gezorgd dat ik een wat meer vertrouwd gevoel kreeg bij mijn begeleiders. En dat is van groot belang, want met dat vertrouwen durf je meer te bespreken tijdens de stageperiode. Ook de dingen waar je onzeker bent of waar je tegenaan loopt. En laat dat nu net hetgeen zijn waar je het meeste van leert.
De dagstart
Iets anders dat mij enorm heeft laten groeien, is het houden van een gezamenlijke dagstart. Ik ging na de overdracht vaak nog even apart zitten met mijn stagebegeleider of een andere collega die dienst had. Samen namen we dan even een momentje de tijd om stil te staan bij wat ik vandaag wilde leren. Het uitspreken van een (persoonlijk) leerdoel zorgt ervoor dat je er ook daadwerkelijk samen mee aan de slag kan gaan.
Tijdens zo’n bespreking is het prettig als de stagebegeleider doorvraagt, zodat de student zoveel mogelijk uit zijn of haar leermoment kan halen. Vragen die mij geholpen hebben zijn bijvoorbeeld: ‘Wat heb je vandaag precies nodig van mij?’, ‘Hoe wil je dit doel bereiken?’, ‘Wat heb je hiervoor nodig?’, ‘Wat lukt al?’, ‘Waar wil je dat ik op let?’ en ‘Wil je gerichte feedback op jouw handelen krijgen?’
Evalueren is bij stagebegeleiding van groot belang
Na de dagstart kan je als stagiaire met een bepaald doel beginnen aan je dienst. Van evalueren leer je ontzettend veel. Het is daarom ook prettig om na de dienst weer even samen te gaan zitten, om op dat doel terug te kunnen komen. Dit deed ik het liefst met alle collega’s van mijn dienst, omdat het zomaar kan zijn dat de ene collega andere dingen is opgevallen dan de ander. Iedereen heeft ook een eigen manier van feedback geven. Door alle medewerkers van die dag bij zo’n moment te betrekken, geef je een stagiaire voor 360 graden aan feedback.
Samen terugkijken op het handelen is ook wel bekend als fase 2 van het reflecteren volgens het model van Korthagen (andere tip!). Na de dienst bespreek je hoe het daadwerkelijk is gegaan met het doel van vandaag. Wat dacht je? Wat voelde je? Wat deed het met je? Waar liep je tegenaan? Wat ging goed en wat ging minder goed? Door hier samen bij stil te staan, kan jij als stagebegeleider verdiepende vragen stellen om alles uit het leermoment te halen én achter de beweegredenen van jouw stagiaire te komen. Zo’n moment afsluiten met een tip en een top omtrent het handelen heeft bij mij veel opgeleverd.
Druk, druk, druk
Natuurlijk kan het gebeuren dat zo’n evaluatiemoment een keer niet doorgaat. De toenemende werkdruk, een volgeplande agenda of een onvoorspelbare crisissituatie kunnen er altijd voor zorgen dat het even niet lukt om hier tijd voor te maken. Zelf vond ik het niet altijd makkelijk om dan het initiatief te nemen om alsnog te vragen naar zo’n gezamenlijk moment.
Zeker wanneer het juist zo druk of chaotisch is, of wanneer je net nieuw in een team bent, kan het als startende verpleegkundige lastig zijn om voor je eigen leerproces op te komen. Iedereen om je heen is al druk genoeg. Het is ontzettend waardevol als jij als stagebegeleider hiervan bewust kan zijn, zodat je zelf ook in de gaten houdt dat er op een passender en rustiger moment alsnog geëvalueerd wordt. Zo vergaan er geen leermomenten en geef je jouw stagiair(e) misschien net dat ene zetje om er een volgende keer wel zelf op terug te durven komen. Uiteindelijk draait alles om vertrouwen hebben in elkaar.
