Wat doe je als je gek bent op dieren, maar zelf geen dieren (meer) kunt houden of in een instelling woont? Stichting ZorgDier Nederland heeft daar een antwoord op. Door de stichting geselecteerde en getrainde vrijwilligers gaan met hun huisdier bij de mensen op bezoek. Zij bezoeken wekelijks kwetsbare ouderen en mensen met psychische problemen of verstandelijke beperkingen. De effecten en reacties zijn positief.
Effect van dieren op mensen
Uit verschillende onderzoeken blijkt dat het contact met dieren mensen goed doet. Het maakt een stofje in de hersenen vrij dat rustgevend werkt. Daarnaast stimuleert de omgang met dieren het geheugen en maakt het mensen opener voor hun omgeving. En zo zijn er nog veel meer positieve effecten die dieren teweeg brengen, bijvoorbeeld voor dementerenden. Oprichter van Stichting ZorgDier Jan van Summeren: “Dieren hebben net als kinderen een stimulerende werking op mensen met dementie. Als je ziet wat er gebeurt als een van onze vrijwilligers met haar kat bij een groep jong dementerenden langsgaat, dan is dat heel bijzonder. Mensen herinneren zich hun eigen huisdier, ze moeten soms huilen of zijn jaloers omdat de kat bij een ander op schoot gaat. De kat maakt echt emoties los. Er komt leven in de brouwerij. Het mooie is dat ze het bezoek van de dieren onthouden en ernaar uitkijken. Een week na het vorige bezoek wist een bewoner bijvoorbeeld nog precies welke kleur riempje de kat om had.”
Hulpmiddel in de behandeling
Een huisdierenbezoek kan ook een hulpmiddel zijn in de therapie. Jan vertelt: “Een mevrouw waar wij op bezoek gaan, wordt een compleet ander mens zodra ‘haar’ kat binnenkomt. Als wij weer weg zijn met de kat, werkt dat nog een aantal uur door. In de uren na zo’n kattenbezoekje, werkt zij daardoor veel makkelijker mee aan haar behandeling.” Ook voor de jonge Kevin uit Kenia heeft het contact met een zorghond een therapeutische werking. Vanwege zijn psychiatrische stoornis en zijn traumatische verleden heeft het jongetje grote moeite contact te maken. Door het inzetten van een hond leert hij nu voorzichtig aan zich open te stellen voor contact. Jan benadrukt echter dat de dieren zelf geen therapeut zijn. “Een therapiehond bestaat niet. Een huisdier kan een ondersteunende rol spelen in de behandeling, maar is zelf niet de hoofdbehandelaar.”
Workaholic
De hoofdrolspelers bij Stichting ZorgDier zijn voornamelijk honden en katten. Anders dan andere huisdieren, benaderen zij de mensen uit zichzelf. Pas sinds een aantal jaar werkt ZorgDier ook met katten. Een gouden greep, want katten doen het fantastisch in de psychiatrie. Jan: “Katten trekken zich minder aan van stemmingen. Zij gaan gewoon hun eigen gang. Daarnaast vermindert een kat de psychosociale onrust. Als een kat op schoot springt, werkt dat direct rustgevend. Met een hond kun je juist activiteiten ondernemen en mensen stimuleren te bewegen. Dan blijven mensen niet binnen zitten, maar gaan ze lekker mee naar buiten om de hond uit te laten bijvoorbeeld.” Zo heeft elk dier andere kwaliteiten. Een hond is vaak een echte workaholic en een kat juist meer een yogatype, legt Jan uit.
Liefde voor het dier
Niet iedereen kan met zijn huisdier zomaar vrijwilliger worden bij Stichting ZorgDier. Er gaat een strenge selectie, training en toetsing aan vooraf. En als je eenmaal als vrijwilliger aan de slag bent, zijn er regelmatig terugkomdagen en evaluaties om te kijken hoe het gaat. Het doel moet zijn dat iemand de liefde voor zijn huisdier door wil geven aan anderen. Het moet geen kwestie zijn van ‘kijk mij nou eens leuk zijn met mijn hond’ of ‘kijk nou eens wat mijn hond allemaal kan’. Bij Stichting ZorgDier Nederland is de authenticiteit van het dier het uitgangspunt. Geen doggydancen dus. Niet alleen de vrijwilligers worden overigens getraind. Ook de activiteitenbegeleiders in de instellingen worden betrokken bij de inzet van de zorgdieren. Daarnaast wordt er goed gekeken of het type dier en vrijwilliger past bij de groep en andersom. Sommige dieren en vrijwilligers werken beter in een groep, anderen 1-op-1.
Muren doorbreken
Het doel van de Stichting ZorgDier is zoveel mogelijk kwetsbare mensen binnen instellingen en ook in thuissituaties te laten genieten van het contact met een huisdier. Juist als je zelf niet meer in staat bent om voor een dier te zorgen. Sinds de oprichting in 2003 heeft de stichting al heel wat muren moeten afbreken om de zorgdieren ook echt bij de mensen te krijgen om wie het gaat. Instellingen zijn soms terughoudend of hebben allerlei redenen om het niet te doen. Regelmatig spreken ze activiteitenbegeleiders die graag iets met dieren willen doen voor hun bewoners, maar niet weten waar te beginnen. De stichting helpt hen dan met het geven van goede voorlichting binnen de organisatie, het opzetten van een plan en het adviseren bij de fondsen- en sponsorwerving, licht Jan toe. En in zijn ervaring lukt het verkrijgen van de benodigde financiële middelen altijd. Geen reden dus meer om het niet te doen, vinden ze bij Stichting ZorgDier.
Wil je meer weten over Stichting ZorgDier? Kijk dan eens op de website www.zorgdier.nl.
