Het nieuwe jaar komt in zicht en dat is het perfecte moment om weer met een frisse start te beginnen. En dan is er niks belangrijkers dan je eigen grenzen, zeker wanneer het aankomt op het draaien van extra diensten. Verpleegkundig specialist Merel de la Combé-Vonk deelt haar tips.
Waarschijnlijk herken je het wel: je hebt al dagen uitgekeken naar je vrije dag. Je zit nog in je pyjama op de bank met een kop koffie een serie te kijken en dan gaat de telefoon. Als je op het scherm kijkt, zie je dat het je werk is. Voor je opneemt spreek je met jezelf af dat je echt niet extra gaat werken.
De planner vraagt zoals verwacht of je vanavond een late dienst kan draaien. Er is iemand ziek geworden en ze kunnen echt niemand anders vinden. Je stamelt dat dit je eerste vrije dag is na zes dagen werken en dat je daar echt veel behoefte aan hebt. Maar na een overtuigende uiteenzetting door de planner stem je toch in en sta je een paar uur later weer op de werkvloer. En zo zijn er natuurlijk veel vergelijkbare voorbeelden. Ik heb mezelf inmiddels een aantal dingen aangeleerd om mijn eigen grenzen hierin te bewaken.
Zorg voor jezelf
Over het algemeen zijn wij zorgverleners heel goed in het zorgen voor een ander, maar minder goed in het zorgen voor onszelf. Die dooddoener kennen we allemaal wel, maar er zit echt een kern van waarheid in. Ik zie het voortdurend om me heen gebeuren: collega’s die veel dagen achter elkaar werken, wisselende diensten en ook nog langer blijven.
Natuurlijk is dit uit liefde voor de cliënten en uit collegialiteit, maar waar ben jijzelf in dit verhaal? Af en toe water bij de wijn doen daar ontkomen we allemaal niet aan, maar grenzen aangeven is belangrijk om te zorgen voor een goede balans van werk en privé. En dat is weer belangrijk om te voorkomen dat je later in een burn-out terechtkomt.
Je grenzen aangeven? Zo doe je dat!
Ik ben zelf een van de weinige zorgverleners die wel goed is in het aangeven van mijn grenzen. Dat is heus niet altijd zo geweest, maar inmiddels kan ik goed voor mezelf opkomen. Graag deel ik wat van mijn tips, dingen die mij helpen.
1. Bepaal je eigen grenzen
Want hoe kan je ze aangeven als je niet weet wat je grenzen zijn? Bepaal voor jezelf wat de maximale werkuren per week zijn, hoeveel dagen wil je maximaal achter elkaar werken, hoeveel wisselende diensten kan je verdragen (bijvoorbeeld geen vroege dienst na een late dienst), enzovoort. Schrijf dit op en bespreek deze grenzen ook samen met je partner als je deze hebt.
2. Maak je grenzen kenbaar
Deel ze met de planner, dan kan er waar mogelijk rekening mee gehouden worden en heb je altijd iets om naar terug te verwijzen wanneer je voor de zoveelste keer wordt gebeld.
3. Hanteer je grenzen
Probeer trouw te blijven aan de grenzen die je hebt opgesteld. Wordt er aan je gevraagd om een zevende dag te werken, terwijl je hebt opgeschreven dat voor jou zes dagen achter elkaar werken echt het maximale is? Dan is het antwoord nee. Je bent niemand een verantwoording schuldig, je hoeft het niet uit te leggen. Nee zeggen is een kunst en vergt oefening. Je zal merken dat je er beter in wordt.
4. Laat die telefoon maar gaan
Ben je vrij of heb je vakantie? Zet je telefoon dan op stil als je het moeilijk vindt om nee te zeggen. Je hoeft echt niet altijd op te nemen! Maar onthoud ook mijn vorige tip: hoe vaker je oefent, hoe makkelijker het wordt.
Natuurlijk is het soms het geval dat je er niet aan ontkomt om over je eigen grenzen heen te gaan. We werken nu eenmaal met mensen en dat vraagt om een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Af en toe meer doen dan je eigenlijk zou willen is niet erg, maar probeer het te beperken en de lasten te delen met collega’s. Zo houd jij een stuk meer plezier in je werk, blijf je scherp en houd je hopelijk ook nog energie over voor al die andere belangrijke dingen in het leven.
