Als praktijkbegeleider wil je natuurlijk dat de studenten die op jouw afdeling rondlopen goed ontwikkelen en leren van de verschillende praktijksituaties. Het is daarbij cruciaal om feedback te geven, maar ook om dit op de juiste manier te doen. Recentelijk zag ik het effect daarvan weer eens in de praktijk.
Mevrouw de Wit is geopereerd aan haar galblaas. Zij is met veel pijn wakker geworden uit de narcose en heeft daarvoor pijnstilling toegediend gekregen. Inmiddels is de pijn afgezakt, maar mevrouw de Wit is door de medicatie wel behoorlijk slaperig. Stagiaire Sophie en ik rijden mevrouw in haar bed naar haar kamer. Sophie is nu drie weken bij ons op de afdeling en zij weet wat we op dat moment aan een patiënt vertellen.
Een waterval aan informatie
Sophie staat achter het hoofdeind van het bed, doet de stekker in het stopcontact, pakt de bel en spreekt tegelijkertijd tegen mevrouw de Wit: “ U heeft dipi gehad, dus u moet in ieder geval nog een paar uur blijven. U mag een beetje water, maar u kan beter nog even wachten met eten. Hier heeft u de bel.”
Ik kijk naar het gezicht van mevrouw. Ze ziet er vermoeid uit en kijkt mij fronsend aan na die spraakwaterval. Ik buig een beetje voorover, kijk haar aan en zeg op een rustige toon: “U heeft medicijnen gehad via het infuus omdat u zoveel pijn had. De pijnstilling werkt goed, maar u bent daardoor nu wat slaperig. Het is verstandig om nog even te wachten met eten tot u iets beter wakker bent. Wilt u wel een slokje water?” Mevrouw de Wit knikt en vraagt mij haar man te bellen om te vertellen dat ze weer terug is op de afdeling. Ik geef haar een slokje water, leg de bel binnen handbereik en zie dat mevrouw weer in slaap valt. Terwijl ik met mevrouw de Wit in gesprek ben, zie ik dat Sophie mij met grote ogen aankijkt.
Reflecteren met een student
Samen lopen we naar het kantoor, waar op dat moment niemand anders zit. “Had je door wat er gebeurde Sophie?”, vraag ik. “Nee niet echt, ik heb toch alles verteld wat ik moest vertellen?” reageert ze. Ik stel haar gerust: dat heeft ze ook gedaan. “Maar terwijl je dat vertelde, keek ik naar mevrouw de Wit en zag ik aan haar dat zij je niet begreep.”
“Verplaats je je eens in de patiënt: je bent net geopereerd, hebt veel pijn gehad en pijnstilling gekregen waar je slaperig van bent. Dan staat er iemand achter je die je niet kan zien en diegene vertelt jou een aantal dingen die je niet kan volgen.” Sophie is even stil, ik zie dat ze nadenkt over wat ik net heb gezegd.
Ik vraag haar of ze het verschil kan benoemen tussen hoe zij de patiënt informeerde en hoe ik dat deed. “Jij hield rekening met hoe mevrouw zich voelde en maakte echt contact met haar, zodat ze het begreep”, zei Sophie. Ik bevestig haar analyse. Dan vertelt ze: “Zo heb ik er nooit over nagedacht. Ik wist wat ik moest vertellen en dacht dat dat genoeg was.” Ze bedankt me voor het inzicht.
Op de juiste manier feedback geven
Hierna observeer ik Sophie nog een paar keer in vergelijkbare situaties en zie hoe ze nu contact maakt met de patiënt. Het is mooi om te zien hoe goed zij deze feedback heeft opgepakt en nu in de praktijk toepast. Daar hebben wij als praktijkbegeleiders invloed op, want door op de juiste manier feedback te geven kan een student het beter begrijpen en sneller oppakken.
Een student leert het meest als je de feedback snel na een situatie geeft, zodat die ervaring nog vers in het geheugen zit en je meteen kunt reflecteren. Bedenk natuurlijk wel of het moment geschikt is en zorg dat je dit onder vier ogen bespreekt. Daarnaast is het ook belangrijk dat je de feedback heel concreet maakt. Geef aan wat je hebt gezien en benoem het effect daarvan. Check of de student jouw observatie herkent, of hij/zij begrijpt wat je zegt en of de student er iets mee kan. Als je wil dat gedrag verandert, kan je eventueel een alternatief bieden. En vergeet ook zeker niet om regelmatig een compliment te geven over wat goed gaat, want dat geeft de student zelfvertrouwen.
Meer leren over goede stagebegeleiding?
Luister naar de vierde aflevering van onze podcast De Interventie en kom meer te weten over dit belangrijke thema! Stagiaires zijn de collega’s van de toekomst. Het is dan ook belangrijk dat zij goede begeleiding krijgen, maar hoe doe je dat precies? Dorin van Oss is praktijkopleider en begeleidt zowel studenten als andere werkbegeleiders in dit proces. Ze vertelt bijvoorbeeld waar goede stagebegeleiding aan moet voldoen, hoe iedereen verschillende leerstijlen heeft en welke verantwoordelijkheden studenten zelf hebben.
