Of je nu helpende, verzorgende, verpleegkundige, dokter of andere zorgprofessional bent, je komt er gegarandeerd mee in aanraking: de stervende patiënt. Een bijzondere levensfase waar jij bij mag zijn en waarin jij mag ondersteunen. Een intieme periode waarin jouw liefdevolle zorg onmisbaar is voor de patiënt en de naasten.A
Dat je een zorgprofessional bent, betekent niet dat je hier automatisch goed mee om kan gaan, in tegendeel! We zijn ook gewoon mens, met allemaal ons eigen rugzakje. Het ene voller dan het andere. We gaan allemaal anders om met het sterven van patiënten. Hieronder beschrijf ik, als palliatief verpleegkundige in de dop, een aantal tips die jullie wellicht hierbij kunnen helpen.
De tips
1. Praat, praat en praat! Bespreek de casus met de collega’s. Deel je gevoelens en je twijfels. Er staat nu eenmaal geen doos bij de uitgang van de zorginstelling waar jij je gevoelens kunt parkeren.
2. Professionele emotionaliteit. Je hoeft je gevoelens echt niet te verbergen voor de patiënt en zijn of haar naasten. Benoemen bijvoorbeeld dat een situatie je raakt, wordt vaak juist gewaardeerd. Zorg er wel voor dat zij jou niet hoeven te troosten in plaats van andersom.
3. Zet (als het kan) je telefoon op stil of geef je pieper af wanneer je in gesprek bent met de patiënt en naasten. Als dit niet kan, geef aan dat je misschien gebeld kan worden.
4. Vraag of advies gewenst is voordat je het geeft. Val niet binnen met al jouw goed bedoelde adviezen. Vraag of je advies mag geven: “Vindt u het prettig als ik u advies geef wat betreft het gebruik van de pijnmedicatie?”
5. Rust en continuïteit. Probeer, ook in de drukte van alledag, rustig te zijn en de tijd te nemen voor deze patiënt. Probeer ervoor te zorgen dat de patiënt en naasten zoveel mogelijk dezelfde gezichten zien.
6. Let op symptomen en bestrijd deze op tijd. Gebruik eventueel een meetinstrument hiervoor. Wees niet bang om de voorgeschreven medicatie toe te dienen. De patiënt overlijdt echt niet omdat jij net een injectie morfine gegeven hebt.
7. Geef alleen de nodige en gewenste zorg. Geef een stervende patiënt bijvoorbeeld niet elke vier uur wisselligging en trek niet twee maal per dag andere kleding aan. Denk na of wat je doet zin heeft en de kwaliteit van sterven van de patiënt bevordert. Zo nee, niet doen!
8. Onthoud: een stervende patiënt gaat niet dood omdat hij niet meer eet en drinkt. Hij eet en drinkt niet meer omdat hij dood aan het gaan is. Wees niet opdringerig met voedsel en drinken. Licht de naasten hier ook over in.
9. Heb net zoveel oog voor de naasten als voor de patiënt zelf. Hoe gaat het met hen, houden ze het waken vol, hebben ze ergens ondersteuning in nodig. Bied nazorg aan.
10. Consulteer bij twijfel tijdig een collega. Heeft je organisatie een palliatief consulent, dan kan je deze inschakelen. Anders kan je om advies vragen bij je directe collega’s of bijvoorbeeld bij de (huis)arts. Zorg dat je weet waar je terecht kan met vragen.
11. Geef op tijd je grenzen aan. Lukt het je emotioneel gezien even niet, komt het te dichtbij? Geef het aan en zoek met je team naar een oplossing!
