Als je aan kanker en chemotherapie denkt dan krijg je waarschijnlijk het beeld voor je van een kaal iemand. Door ontwikkelingen hoef je niet altijd meer kaal te worden van chemotherapie. De hoofdhuidkoeling kan dit namelijk (deels) voorkomen. In dit artikel wordt uitgelegd hoe hoofdhuidkoeling werkt en wanneer een patiënt hiervoor in aanmerking komt.
Een van de behandelingen tegen kanker is chemotherapie. Chemotherapie richt zich op snel delende cellen. Kankercellen delen zich namelijk snel. Maar de cellen die zorgen voor haargroei zijn ook snel delende cellen. Door de chemotherapie wordt de haargroei daarom ernstig verstoord en gaat het haar uitvallen. Dat is niet alleen op het hoofd, maar ook de wimpers, wenkbrauwen, oksels en de schaamstreek.
Meestal wordt het haar eerst dunner voor het volledig uitvalt, maar dit is afhankelijk van de soort en dosis chemotherapie. In de praktijk zien we dat het haar begint uit te vallen vanaf de tiende dag na de eerste behandeling met chemotherapie.
Een patiënt die behandeld wordt met chemotherapie hoeft niet altijd meer kaal te worden dankzij de hoofdhuidkoeling. Hoofdhuidkoeling zorgt ervoor dat de haaruitval verminderd wordt, doordat er minder chemotherapie bij de cellen komen die zorgen voor haargroei. Hierdoor vindt er minder schade plaats.
De werking van hoofdhuidkoeling
De patiënt krijgt tijdens de behandeling een soort muts op: de coldcap. Dit bestaat uit een binnenkap en een buitenkap. Er zijn verschillende maten en de kappen worden aangemeten door de oncologieverpleegkundige. Er is geen verschil voor mensen die kort of lang haar hebben omdat alleen het haar van de hoofdhuid behandeld wordt.
De binnenkap is verbonden met een koelapparaat. Dit zorgt ervoor dat er ijskoud water door de binnenkap rond wordt gepompt waardoor het haar als het ware bevroren wordt. Hierdoor kan de chemotherapie niet goed bij de cellen komen die zorgen voor haargroei. De buitenkap zorgt voor isolatie en dat de binnenkap goed blijft zitten.
In de praktijk
De hoofdhuidkoeling start vaak een half uur voor de gift chemotherapie en duurt tot ongeveer driekwartier na het spoelen van de chemotherapie. Hierdoor duurt de behandeling ook iets langer dan een behandeling zonder hoofdhuidkoeling. Tussendoor kan de patiënt gewoon naar het toilet.
De eerste 10 tot 15 minuten is het erg koud voor de patiënt, daarna horen we van mensen terug dat het went. Tijdens de behandeling krijgt de patiënt een warme deken en een kopje koffie of thee om het zo aangenaam mogelijk te maken. Het kan ook prettig zijn om voor het starten met hoofdhuidkoeling een paracetamol in te nemen.
Niet altijd een optie
Afhankelijk van het resultaat gaat de oncologieverpleegkundige samen met de patiënt in gesprek om wel of niet verder te gaan met de hoofdhuidkoeling. Iemand kan willen stoppen omdat het toch niet het gewenste effect geeft of te onprettig is.
Helaas is de hoofdhuidkoeling niet voor iedereen in te zetten. Zo is hoofdhuidkoeling niet mogelijk als een patiënt bloed- of lymfeklierkanker heeft. Daarnaast is het afhankelijk van de soort chemotherapie en de dosis of het een goede slagingskans heeft. Dit zal de verpleegkundige ook altijd met de patiënt bespreken. In de praktijk zien we dat voornamelijk patiënten met borstkanker of prostaatkanker gebruik maken van de hoofdhuidkoeling. Hier vind je een keuzehulp die de patiënt kan helpen bij het kiezen voor wel of geen hoofdhuidkoeling.
